Programma Educatie
Hoofdstuk 3
Het programma Educatie binnen Bibliotheek Kennemerwaard biedt een groot aanbod aan onderwijs en opvang. We werken aan het (voor)leesplezier bij kinderen en doen er daarnaast alles aan om kinderen de juiste handvatten aan te bieden om later volledig deel te kunnen nemen aan de samenleving. En dat van jongs af aan, want wie op jonge leeftijd in aanraking komt met rijke taal, lezen en 21e-eeuwse vaardigheden, heeft daar de rest van het leven profijt van. Het aanbod bestaat uit een groot scala aan activiteiten rondom taalontwikkeling, het leesplezier en digitale vaardigheden of een combinatie daarvan.
Daarnaast werken we vanuit het ABC Huis samen aan een combinatie tussen Kunst & Cultuur en Taal & Lezen. Hierbij staat het verhaal centraal. Dit aanbod is voor zowel de kinderen als voor de docenten en pedagogisch medewerkers van de betreffende instellingen. Hiermee willen we niet alleen de mogelijkheid creëren, maar er ook een gewoonte van maken om samen te leren, te creëren en elkaars expertise in te zetten.
Ook in 2022 passeerde weer een aantal bijzondere en noemenswaardige activiteiten de revue binnen het programma Educatie.
Programma Educatie in de kinderopvang
BoekStart in de Kinderopvang
Namens de bibliotheek zijn negen BoekStartconsulenten actief op en voor de verschillende kinderopvanglocaties en projecten. We hebben ons het afgelopen jaar vooral gericht op verdieping en de borging van BoekStart in de kinderopvang. Er is in 2022 een klein aantal kinderopvanglocaties bij gekomen waar we structureel mee samenwerken.
De eerste twee jaar bij een nieuwe locatie gebruiken we altijd om een basis te leggen. We creëren samen met de kinderopvanglocatie een goede leesomgeving, we geven tips voor het saneren van de (boeken)collectie en schaffen nieuwe materialen aan. Op elke deelnemende locatie leiden we een pedagogisch medewerker op tot Voorleescoördinator. Dit is meteen de contactpersoon voor de BoekStartconsulent. Vervolgens volgen alle pedagogisch medewerkers die op de deelnemende locatie werken, de training Interactief Voorlezen. We maken een voorleesplan, inclusief een jaarlijks werkplan met de speerpunten voor dat jaar. En die vormen de leidraad voor de activiteiten.
Gratis abonnement Alle kinderen van een BoekStartlocatie krijgen een gratis abonnement bij de bibliotheek. Ook worden de ouders actief betrokken bij het belang van voorlezen. Eens per twee jaar wordt de landelijke monitor uitgevoerd, als basis voor de werkplannen.
De BoekStartconsulenten bezoeken regelmatig de locaties, waar ze veel aandacht besteden aan het geven van het goede voorbeeld. Denk bijvoorbeeld aan het organiseren van voorleesmomenten. Want hoe lees je nu eigenlijk voor aan baby's? Geleidelijk aan wordt dit overgenomen door de pedagogisch medewerkers van de locatie zelf, waardoor bij de consulenten ruimte ontstaat voor verdieping en verbreding.
Begin 2022 waren we nog niet altijd welkom bij de kinderopvangcentra in verband met corona. De consulenten hebben in deze periode veel online contact gehad met de locaties en hebben ze voorzien van de nodige materialen. De trainingen waren toen nog online of werden uitgesteld naar later in het jaar. Gelukkig kon iedereen vanaf maart het normale werk op de locaties weer hervatten en werd er weer flink voorgelezen, gezongen en begeleid.
Naast de leesconsulenten bij BoekStart in de Kinderopvang, zijn er ook drie BoekStartcoaches actief op de consultatiebureaus. Ook hier gaan de boekstartcoaches met de ouders in gesprek over taal en lezen en verwijzen ze ouders door naar de bibliotheek.
In vogelvlucht
De highlights uit het Programma Educatie in de Kinderopvang (BoekStart) in 2022
BoekStartcoach uitbreiding in Alkmaar
In 2022 is de dienstverlening BoekStartcoach binnen de gemeente Alkmaar uitgebreid met twee locaties: behalve bij Centrum voor Jeugd en Gezin Zuid (Overdie), is er nu ook een BoekStartcoach Centrum voor Jeugd en Gezin Oost (Oudorp) en Centrum voor Jeugd en Gezin Noord (de Mare). De BoekStartcoaches zijn wekelijks aanwezig op een locatie om met ouders en opvoeders in gesprek te gaan over het belang van voorlezen en het gebruik van taal bij jonge kinderen. Ook promoten zij de bibliotheek en de activiteiten die de bibliotheek organiseert. Daarnaast sluiten de BoekStartcoaches regelmatig aan bij de speel-je-wijs festivals die door het CJG worden georganiseerd. De opkomst van ouders en kinderen is met veertig tot tachtig bezoekers per festival, iedere keer hoog.
Sinds de BoekStartcoaches actief zijn bij CJG Oost en CJG Zuid zijn de aantallen afgesloten jeugdabonnementen en uitgedeelde BoekStartkoffertjes aanzienlijk toegenomen, in vergelijking met het voorgaande jaar. (In een Boekstartkoffertje zit een voorleesboekje, een bon voor een lidmaatschap van de bibliotheek en informatie over BoekStart).
Aantal uitgedeelde BoekStartkoffertjes 2022 mei-dec
Vestiging Oudorp
45
Vestiging De Mare
198
50ste BoekStart in de Kinderopvang
Een feestelijk moment was de opening van de vijftigste BoekStart locatie binnen het werkgebied van Bibliotheek Kennemerwaard. Het ging om peuteropvang De Kleine Braam in Heerhugowaard-Zuid. Vanwege dit heugelijke feit was er op 26 juni taart voor alle aanwezigen. Zowel kinderen als pedagogisch medewerkers waren enthousiast over de boekenkast, de boekencollectie en natuurlijk het voorlezen door Jessica van Taunay van gemeente Dijk en Waard. Alle kinderen kregen een BoekStarttasje mee naar huis met een voorleesboekje, een bon voor lidmaatschap van de bieb en informatie over BoekStart.
Netwerkbijeenkomst BoekStart in de kinderopvang
De netwerkbijeenkomst BoekStart in de kinderopvang op 8 juni was een groot succes. Naast het laatste nieuws over BoekStart kregen de voorleescoördinatoren alles te horen over (voor)leesactiviteiten in de regio, zoals de landelijke BoekStartdag en de jubileumtentoonstelling van Boer Boris in het Zuiderzeemuseum. Ook kregen de deelnemers informatie over een zinvolle introductie en verwerking van verschillende soorten boekjes, uiteenlopend van babyboekjes tot en met prentenboeken voor peuters. Vervolgens gingen zij zelf aan de slag door een boek te kiezen en er in groepjes een zinvolle introductie bij te bedenken plus verwerkingsactiviteit. De deelnemers krijgen achteraf een verzameling van alle uitwerkingen, zodat zij ze kunnen gebruiken in hun eigen groep.
Aantal deelnemers
19 pedagogisch medewerkers
Mukkie
Met Mukkie willen we pedagogisch medewerkers en ouders van jonge kinderen (0 - 6 jaar) tips & trics geven over educatieve vormen van media, passend bij een thema. Dit kan een mooi (voor)leesboek zijn, een bijpassend filmpje of een educatieve app. Mukkie is gelanceerd tijdens de Media Ukkie Dagen. Hiervoor zijn drie boekenleggers ontwikkeld met tips op het gebied van luisteren, kijken, doen, online en (voor)lezen. De tips zijn gekoppeld aan de thema’s Kleuren & Vormen, Eten & Drinken en Vriendschap Alle 1500 boekenleggers zijn uitgedeeld en meegenomen door pedagogisch medewerkers en ouders in de bibliotheek. Voor ouders is er ook een App-top-10 ontwikkeld, samengesteld door onze mediavaardige consulenten. Hiermee willen we bereiken dat ouders bewust apps installeren die een meerwaarde bieden aan de ontwikkeling van hun kind.
BoekStart in de Kinderopvang cijfers
Gemeente Alkmaar
Totaal aantal kinderdagverblijven
88
Kinderdagverblijven met BoekStart
11
Aantal kinderen die met BoekStart bereikt zijn
889
Stichtingen die deelnemen aan BoekStart
Rollebol kindercentra, Forte kinderopvang in de Rijp, Blosse
3
Gemeente Bergen
Totaal aantal kinderdagverblijven
9
Kinderdagverblijven met BoekStart
7
Aantal kinderen die met BoekStart bereikt zijn
319
Stichtingen die deelnemen aan BoekStart
Forte kinderopvang en Blosse
2
Gemeente Castricum
Totaal aantal kinderdagverblijven
21
Kinderdagverblijven met BoekStart
6
Aantal kinderen die met BoekStart bereikt zijn
471
Stichtingen die deelnemen aan BoekStart
Forte kinderopvang en Blosse
2
Gemeente Heerhugowaard
Totaal aantal kinderdagverblijven
64
Kinderdagverblijven met BoekStart
26
Aantal kinderen die met BoekStart bereikt zijn
1570
Stichtingen die deelnemen aan BoekStart
Forte kinderopvang, Blosse, Kinderopvang Babbels, Villa Kakelbont, ’t Schelpje en Allente
6
Stichtingen die deelnemen aan BoekStart
Blosse, Forte kinderopvang, Kinderopvang Babbels, Rollebol kindercentra, Villa Kakelbont, ‘t Schelpje en Allente 7
Bron aantal KDV in de gemeentes: landelijk register kinderopvang
Programma Educatie in het Primair onderwijs
Ons aanbod vanuit het Programma Educatie aan het primair onderwijs, bestaat uit drie poten: De Bibliotheek op School (dBos), losse activiteiten en projecten en bijscholing voor leerkrachten.
De Bibliotheek op School De eerste poot van het programma Educatie in het Primair onderwijs is het inmiddels beproefde concept van de Bibliotheek op School. Een intensieve, meerjarige samenwerking tussen basisscholen, bibliotheken en gemeenten. Binnen dit concept werken we aan aantoonbare verbetering van onderwijsresultaten op het gebied van lees- en taalvaardigheid en informatie- en mediavaardigheden. Daarbij richten we ons met een aantal pilottrajecten op een doorgaande leeslijn in de voorschoolse en de onderbouw van het primair onderwijs.
Losse activiteiten De tweede poot voor het primair onderwijs omvat losse activiteiten en projecten die scholen en buitenschoolse instellingen per activiteit of project kunnen boeken. De activiteiten variëren van een kennismakingscircuit programmeren tot een bibliotheekbezoek rond de Kinderboekenweek en van deelname aan Scoor een Boek! tot het inzetten van het project Level Up! over bewust gamen.
Bijscholing Als derde poot in het primair onderwijs bieden we leerkrachten bijscholing aan binnen ons Kennemerwaard College. Hierin kun je onder meer de opleiding Open Boek volgen tot leescoördinator. Of je neemt deel aan een traject rondom Digital Storytelling: Hoe kun je verhalen uitbeelden met behulp van digitale media? Daarnaast ondersteunen we scholen bij het updaten van de schoolbibliotheek en het beleid rondom digitale geletterdheid.
Ondanks corona tijdens de eerste maanden van het jaar hebben we de scholen in 2022 goed kunnen bedienen. Door goed bereikbaar te zijn, bleef de consulent van de bibliotheek toch dichtbij de kinderen en de leerkrachten. Zodra het weer kon, was de consulent weer op de school te vinden.
In 2022 is het aantal deelnemende scholen met een structurele samenwerking met drie uitgebreid tot in totaal 46. Hiervoor is ook het team uitgebreid met een nieuwe collega.
Ontwikkelingen in 2022
Doorgaande lijn 0-12 Een belangrijke ontwikkeling binnen Educatie is de doorgaande lijn 0-12 op het gebied van lezen. Programmaconsulenten werkten aan een programma voor kinderen in de leeftijd 0 tot en met 12 jaar binnen een kindcentrum. Daarbij werd gekeken naar het leesplan en het jaarplan, naar de samenwerking tussen de pedagogisch medewerkers en de leerkrachten van het basisonderwijs en naar de bestaande boekencollectie. De consulent van de bibliotheek is de grote verbinder en aanjager die zich vooral richt op het gedeelte 4 tot 6 jaar.
We gaan nu bij drie kindcentra proefdraaien met één consulent die zowel het kinderdagverblijf als de peuterspeelzaal en de basisschool bedient. Dat zijn kindcentrum De Kiem in Egmond aan den Hoef, De Branding in Egmond aan Zee en Campus Columbus in Heerhugowaard. Op de overige kindcentra werken steeds twee consulenten samen: één voor het kindcentrum en één voor de school.
Team 6-12 jaar Er zijn zeventien consulenten verbonden aan de verschillende dBos basisscholen. Vanwege de grote vraag naar leesconsulenten heeft het team aan het begin van het jaar een zzp’er ingeschakeld voor het invullen van een zwangerschapsverlof. Rond de zomervakantie zijn twee nieuwe collega’s aangenomen om het team 6-12 jaar te versterke
In vogelvlucht
De highlights uit het programma Educatie voor het primair onderwijs in 2022
Het verhaal van Akersloot: Oud en jong door erfgoed verbonden
Al een lange tijd zijn we onlosmakelijk met elkaar verbonden via stenen: de Historische Vereniging Oud Akersloot, Basisschool de Brug en Bibliotheek Kennemerwaard. Samen zijn we gehuisvest binnen dezelfde muren in Akersloot. Het afgelopen jaar sloegen we de handen ineen voor een project over erfgoededucatie. In dit project leren bovenbouw leerlingen over het eigen lokale erfgoed, waarna ze het geleerde in beeld brengen op een belevenistafel. De belevenistafel met alle informatie wordt vervolgens door de ouderen uit de wijk gebruikt tijdens koffieochtenden in de bibliotheek. Een prachtig idee dat we hebben ingediend als aanvraag voor de PIUS prijs 2022.
Onze aanvraag zat bij de laatste acht (van in totaal 56 inzendingen), en op 19 mei was de feestelijke onthulling in TAQA Theater De Vest onder begeleiding van Karin Bloemen. Hiervoor maakten we een mooi promotiefilmpje. Helaas eindigden we niet bij de laatste drie, maar we zijn trots op het resultaat. En natuurlijk doen we er alles aan om ook zonder de PIUS Prijs de belevenistafel in de vestiging Akersloot te krijgen!
Buitenschoolse opvang
Door de invloed van corona in het begin van jaar konden, ondanks ons uitgebreide aanbod, de bezoeken van de buitenschoolse opvang (BSO) aan de bibliotheek alleen doorgaan bij voldoende inzet van BSO- en/of bibliotheekpersoneel. Lang niet altijd was er op de schoollocatie ruimte of gelegenheid om de activiteit te verplaatsen naar de bieb. Dat ging beter tijdens de vakantieperiodes.
Ondanks dat hebben we in 2022 toch verschillende projecten uitgevoerd. Zoals bijvoorbeeld het project ‘Om de Hoek’ van Blosse. Door corona zijn de lessen op één van de scholen uitgesteld tot 2023.
Verder waren er vakantieactiviteiten in de voorjaars - en zomervakantie in de PrutsHub. Er was drie keer een project rondom ‘Zen in de Caravan’ en twee keer rondom het thema ‘de wilde wereld’.
Level Up!
Het jaar 2022 was een succesvol jaar voor Level Up! Een educatief programma om jongeren bewuste vaardigheden aan te leren voor het verantwoord omgaan met schermtijd, gamen en online aankopen. Het programma bestaat uit vijf lessen, gegeven door een bibliotheekconsulent, samen met e-sporters van AZ. Elke groep krijgt de kans om deel te nemen aan een spannende videobel-dag met e-sporters Dani Visser en Marc Groenland. Leerlingen zijn altijd erg enthousiast om mee te doen en willen graag vragen stellen over hoe verantwoord game-gedrag er voor deze bekende jongens uitziet.
De gemeente Dijk en Waard heeft Level Up! opgenomen in de reguliere subsidies voor vijftien groepen in Heerhugowaard. In Langedijk volgden het afgelopen jaar nog eens vier groepen. De gemeente Alkmaar heeft zich ten doel gesteld het project tussen januari 2022 en juli 2023 aan te bieden aan 25 groepen.
"De leerkracht is zelf ook een gamer. Hij deed heel leuk mee tijdens de les en vertelde ook uit zijn perspectief. Heel erg leuk!"
Level 1, groep 6 "Op het bord stond een kopje met successen. Daaronder stond de LevelUp les!"
Studiedag iPabo
Op dinsdag 22 maart werd, na twee keer uitstellen, ‘de Bibliotheek op School op de iPabo’ gehouden. Deze studiedag voor de docenten werd mede gefinancierd met subsidie van de Stichting Lezen. Na twee jaar samenwerken via schermen konden we elkaar voor het eerst in levenden lijve ontmoeten. De inleidende lezing werd verzorgd door Bas Maliepaard (kinderboekenrecensent en maker van de Grote Vriendelijke Podcast). Vervolgens werden er negen workshops rondom taal aangeboden, verdeeld over drie rondes. Een aantal van de workshops werd ingevuld en gegeven in samenwerking met medewerkers van de bibliotheek. Onderwerpen waren onder meer ‘College starten of eindigen met een kinderboek’, ‘Een stevige taalbasis door voorlezen’ ‘Digitale geletterdheid' en ‘Vakoverschrijdend onderwijs’. Ze werden stuk voor stuk enthousiast ontvangen. Ook in ‘Scoor een Boek’ en ‘Boek op Bezoek’ waren de deelnemers zeer geïnteresseerd. De bijna zestig deelnemende docenten deden en dachten positief mee over de centrale vraag die niet alleen Bas Maliepaard maar ons allen bezighoudt: hoe krijgen we de docenten, en in het verlengde daarvan de studenten, aan de jeugdliteratuur? Tijdens de gezamenlijke evaluatie gaven de docenten aan dat ze de studiedag zeer positief en inspirerend hadden gevonden en behoefte hadden aan een vervolg.
Quote docent
"Ik vind het onbestaanbaar dat onze studenten een diploma kunnen krijgen zonder dat ze één jeugdboek hebben gelezen."
"Er mag geen student een diploma krijgen zonder dat we de passie voor het lezen van jeugdliteratuur hebben overgebracht."
Opleiding Open Boek
Ook dit jaar hebben we met de Opleiding Open Boek leerkrachten en beginnende consulenten kunnen scholen op het gebied van leesbevordering.
Open Boek is een opleiding, speciaal voor leerkrachten basisonderwijs die leescoördinator willen worden. Als leescoördinator ben je de spil in het web op jouw school, als het gaat over leesbevordering. Tijdens de opleiding komen onder andere de onderwerpen jeugdliteratuur en werkvormen rondom kinderboeken aan bod. Ieder cursist voert een praktijkopdracht uit en maakt een jaarplan.
Onze consulenten van de Bibliotheek op School volgen ook zelf deze opleiding zodat zij dezelfde kennis hebben als de leescoördinatoren met wie ze samenwerken in het onderwijs.
Vijf leerkrachten hebben het afgelopen jaar de opleiding succesvol afgerond, net als vijf van onze consulenten.
"Praktisch, veel boekentips." "Het sterkste punt van de cursus vind ik: ‘Het vele oefenen met verschillende teksten, de variatie aan mogelijkheden."
Scoor een Boek: voetbal en lezen
Eén op de tien kinderen in Nederland kampt met taal- en leesproblemen. Goed leren lezen is voor opgroeiende kinderen van groot belang. Maar hoe maak je kinderen enthousiast om (veel) te lezen? Daar draait het om in het leesproject Scoor een Boek!, waarin lezen en voetbal een gouden combinatie vormen.
Het sportieve leesproject Scoor een Boek! is een samenwerking tussen AZ en Bibliotheek Kennemerwaard. Onder aanmoediging van een speler van AZ en de mascottes Herry en Berry, zijn leerlingen van groep 5 en 6 ook dit jaar weer met veel plezier boeken gaan scoren. Samen hebben zij ontzettend veel gelezen en gepraat over boeken en verhalen. Naast het vergroten van het leesplezier, vergroten kinderen zo ook hun kansen op een succesvolle taalontwikkeling en toekomst.
Scholen uit de gemeente Alkmaar, Bergen, Castricum en Heerhugowaard deden mee aan Scoor een Boek met in totaal ruim dertienhonderd leerlingen. Leerkrachten gaven enthousiast terug dat dankzij dit project het lezen weer extra goed op de kaart staat in de groepen!
Binnen drie locaties in Bibliotheek Kennemerwaard is het afgelopen jaar, tijdens de weken van het leesproject op school, De Voetbal Experience georganiseerd. Zowel voor ouders als leerlingen een mooi moment om een van onze vestigingen te bezoeken en op speelse wijze de bibliotheek te ontdekken. En met succes! Er werd niet alleen gevoetbald: kinderen gingen ook blij naar huis met nieuwe aanwinsten van vers geleende boeken.
Alkmaar De Mare
ruim 70 bezoekers
Alkmaar Centrum
ruim 100 bezoekers
Heerhugowaard Centrum
30 kinderen met ouders
Erica | Programmaconsulent Bibliotheek op School
"Het leukste van mijn werk vind ik dat ik kinderen mag enthousiasmeren om meer plezier te hebben in het lezen. Want lezen is goed voor je en gewoon leuk!"
De Bibliotheek op School cijfers
Gemeente Alkmaar
Totaal aantal basisscholen
45
Waarvan met de Bibliotheek op School
21
Bereik aantal leerlingen
2869
Stichtingen die deelnemen aan dBos:
SAKS, Ronduit, Tabijn, Blosse en ISOB
Gemeente Bergen
Totaal aantal basisscholen
14
Waarvan met de Bibliotheek op School
9
Bereik aantal leerlingen
1103
Stichtingen die deelnemen aan dBos: SAKS, ISOB, Tabijn en Blosse
Gemeente Castricum
Totaal aantal basisscholen
13
Waarvan met de Bibliotheek op School
4
Bereik aantal leerlingen
1271
Stichtingen die deelnemen aan dBos: Tabijn en Blosse
Gemeente Heerhugowaard
Totaal aantal basisscholen
20
Waarvan met de Bibliotheek op School
12
Bereik aantal leerlingen
3109
Stichtingen die deelnemen aan dBos: Allente en Blosse
Programma Educatie in het voortgezet onderwijs
Programma Educatie in het voortgezet onderwijs
Inmiddels bestaat het Team 12+ uit tien consulenten die werken voor het Voortgezet Onderwijs (vo) en het Middelbaar Beroepsonderwijs (mbo). Naast de Bibliotheek op School hebben we in ons aanbod modules die zich richten op Lezen en op Digitale geletterdheid en Burgerschap. We ontvangen klassen in onze vestigingen, waar we workshops digitale geletterdheid aanbieden en programma’s verzorgen op het gebied van leesbevordering. Daarnaast geven we lessen en workshops in de klassen op school. Die lessen kunnen gaan over bijvoorbeeld sociale media en de vraag hoe je je online gedraagt maar ook over Poëzie of het maken van een Stop Motion filmpje.
De Bibliotheek op school
Op drie scholen in de gemeente Alkmaar en op twee scholen in de gemeente Dijk en Waard, werken we met de Bibliotheek op School voor het voortgezet onderwijs het middelbaar beroepsonderwijs. In Alkmaar gaat het om Vonk mbo Alkmaar (sinds 2020), Vonk vmbo Alkmaar en Horizon College Alkmaar (beide sinds 2021). In Dijk en Waard werken we sinds 2021 samen met Vonk vmbo en zijn we in 2022 gestart met een structurele samenwerking op het Huygens College.
Op het vmbo en het mbo werken we met name aan het leesplezier van de leerlingen. Onze consulenten gaan samen met de leerlingen ontdekken hoe leuk lezen kan zijn. Natuurlijk spelen de collectie en de keuze van het juiste boek daarbij een grote rol. Daarnaast vergroot de leesconsulent het bewustzijn van het belang van lezen onder de docenten binnen de verschillende secties.
Pedagogisch werk
Op het Horizon College werken we nauw samen met de afdeling Pedagogisch Werk. Behalve dat door De Bibliotheek op school het leesplezier van de studenten zelf wordt aangewakkerd, heeft de samenwerking van het Team 12+ met het Horizon College ook als doel de toekomstige pedagogisch medewerkers te laten zien hoe je op een leuke manier met kinderen aan de slag kunt gaan met lezen. De studenten van de opleiding Pedagogisch Werk gaan in hun werkzame leven immers een belangrijke rol spelen bij het bestrijden van de laaggeletterdheid van kinderen.
In vogelvlucht
De highlights uit het programma Educatie voor het voortgezet onderwijs in 2022
De Bibliotheek op School
De leesconsulenten werken op de scholen aan het enthousiasmeren van docenten, het stimuleren van leesplezier en leesmotivatie van leerlingen en studenten en het creëren van een fijne leesomgeving op de school. Essentieel is de samenwerking met docenten. Hiervoor organiseren de leesconsulenten inspiratiemomenten, ze geven workshops over Young Adult boeken en ze reiken verschillende werkvormen aan waarmee docenten met hun leerlingen aan de slag kunnen.
Een aantal scholen sluit binnen het programma aan bij landelijke acties. In 2022 deden twee scholen mee met ‘Er was eens’. Een schrijfwedstrijd waaraan scholen uit het hele land deelnemen. Er kwam een auteur op bezoek waarna alle leerlingen een boek lazen en zelf een verhaal schreven. Een leerling uit 4 vmbo van Vonk Heerhugowaard werd één van de drie finalisten. Iets waar school en leerlingen heel trots op zijn!
Alle scholen waarmee we samenwerken hebben het afgelopen jaar flink geïnvesteerd in de collectie boeken. De consulenten zorgen er vervolgens voor dat de collectie aantrekkelijk gepresenteerd wordt. Ook ontvangen zij de klassen in de mediatheek om leerlingen en studenten te helpen hun weg te vinden naar aantrekkelijke boeken.
Op het Horizon College Alkmaar en bij Vonk vmbo Alkmaar is inmiddels ruimte gemaakt in het programma voor vrij lezen. Elke dag op een vast moment, krijgen de leerlingen en studenten 20 tot 30 minuten de gelegenheid om te lezen in een zelfgekozen boek. Dit stimuleert het dieplezen, waarmee ze hun fantasie prikkelen en hun concentratie en woordenschat vergroten.
Veertig docenten van Vonk vmbo volgden het afgelopen jaar een inspiratiebijeenkomst van onze leesconsulent. In deze workshop maakten zij kennis met zogenoemde Rijke Teksten. Dat zijn authentieke teksten over levensechte herkenbare thema’s, met een duidelijke structuur, origineel taalgebruik en een gevarieerde woordenschat. Ook kregen zij tools om het geleerde in de praktijk te brengen, zodat zij kunnen bijdragen aan het leesplezier van hun leerlingen.
Sebas Tiaan
Goede zaak!
Workshops Poëzie
Tijdens de cultuurdag op PCC Oosterhout verzorgden we voor twee groepen in het derde leerjaar een workshop Poëzie. De leerlingen werden kort meegenomen in een stukje theorie over gedichten en gingen daarna zelfstandig aan de slag met het maken van een stiftgedicht. Een stiftgedicht ontstaat door in een bestaande tekst die delen te schrappen of zwart te maken die je onzichtbaar wilt maken. Wat overblijft is je stiftgedicht. Het thema van de cultuurdag was duurzaamheid en de leerlingen kregen afgeschreven boeken van de bibliotheek om te gebruiken als basis voor hun gedichten. Vervolgens zijn delen uit de door de leerlingen gemaakte gedichten op een linnen tas gedrukt voor de CKV (culturele en kunstzinnige vorming) dagen op school. Weer een mooi voorbeeld van een vruchtbare samenwerking tussen school en bibliotheek!
Revanche!
Hoe krijg je vmbo leerlingen aan het lezen? Door je in te leven in hun belevingswereld! Revanche! is het project dat lezen en digitale geletterdheid samenbrengt.
Samen met Avonturium hebben we het afgelopen jaar escapespellen ontwikkeld aan de hand van verschillende boektitels. De clou is dat leerlingen het spel alleen kunnen oplossen als ze het betreffende boek gelezen hebben.
In dit project verbinden we lezen en digitale geletterdheid en stimuleren we leerlingen om ‘diep’ te lezen. Met aanwijzingen uit het boek kunnen ze het spel tot een goed einde brengen. Omdat de leerlingen in groepjes werken, wordt ook het samenwerken gestimuleerd.
Revanche
"De Leerlingen waren dolenthousiast. Ze kwamen al nieuwsgierig binnen en tijdens de les deden ze ontzettend goed mee. Ze waren zelfs zo enthousiast dat ze het boek sneller uitgelezen hebben dan de tijd die ervoor stond. De docent heeft n.a.v. deze introductie direct gevraagd of er nog een klas van haar mee mag doen met het spelen van het spel."
Cijfers
Alkmaar
32
leerlingen
1
klas
1
school
(1x les op school, 1x spelen in de bibliotheek)
Dijk en Waard
142
leerlingen
3
klassen
1
school
(1x les op school, 1x spelen in de bibliotheek)
Boekenfeestje Vonk Alkmaar
Nadat de bovenbouw van Vonk vmbo met veel enthousiasme het boekenbal op PCC Oosterhout had bezocht, ontstond bij de sectie Nederlands van Vonk het idee om een boekenfeestje voor de onderbouw te organiseren.
Samen met de leesconsulent van de bibliotheek werd van dit boekenfeestje in de bibliotheek in Alkmaar Centrum een waar boekenfeest gemaakt. De leerlingen (eerste- en tweedejaars) werden als ware VIPS ontvangen via een ballonnenboog bij de ingang. Er was een circuit in de bibliotheek met spellen en opdrachten en de leerlingen konden deelnemen aan een workshop van Spoken Word artist Mirthe Hartland. Om voor zo weinig mogelijk afleiding te zorgen, waren er silent disco koptelefoons geregeld. Zo kon elke leerling de workshop goed volgen, terwijl verderop in de ruimte de andere leerlingen bezig waren met onder meer een spellencircuit. Het boekenfeest zorgde voor bruis en vrolijkheid in de bibliotheek!
Totaal 300 leerlingen en 15 docenten
Brugklasbezoeken
"Is het nu alweer voorbij" sprak een teleurgestelde leerling
Petra Geerling
Het was zeker zeer geslaagd.
Je Brein de Baas
In 2022 hebben alle scholen voor voortgezet onderwijs in Heerhugowaard met al hun tweede klassen deelgenomen aan de lessen Je Brein de Baas. De leerlingen en docenten hebben kennis gemaakt met het bespreekbaar maken van thema’s als corona, stress en spanning, eenzaamheid, ontspanning en plezier. Uit de evaluatie bleek dat alle scholen deze lessen graag willen voortzetten. Bij Vonk vmbo is een begin gemaakt met de lessen over groepsdynamiek. In 2023 wordt dit thema bij de meesten scholen ingezet als een lopende leerlijn voor psychisch welbevinden.
Behalve Vonk, namen dit jaar ook het Huygens College deel, het Dijk en Waard College, Han Fortmann, Johannes Bosco en Focus.
Alkmaar
Dijk en Waard
Brugklasbezoeken
895
Leerlingen
40
Klassen
4
Scholen
Willem Blaeu, PCC Oosterhout, PCC Fabritius, Jan Arentsz
Taalklassen
27
Leerlingen
2
Klassen
1
School
Jan Arentsz
Brugklasbezoeken
675
Leerlingen
32
Klassen
4
Scholen
Vonk, Johannes Bosco, Huygens, Focus
Profielwerkstukbegeleiding
58
Leerlingen
2
Klassen
1
School
Vonk
Poëzie workshops
36
Leerlingen
2
Klassen
1
School
PCC Oosterhout
Stop Motion workshops
42
Leerlingen
2
Klassen
1
School
PCC Oosterhout
Rondje Cultuur
164
Leerlingen
9
Klassen
Verschillende scholen
Revanche!
142
Leerlingen
3
Klassen
1
School
Vonk
Revanche!
32
Leerlingen
1
Klas
1
School
PCC Oosterhout
Leesconsulenten
Bereik
800
Leerlingen
dBos - VONK VMBO, VONK MBO en Horizon MBO
Zoeken Vinden Kiezen
80
Leerlingen
4
Klassen
1
School
Vonk
Leesconsulent
Bereik
500
Leerlingen
dBos - scholen Vonk en Huygens College
Boekenfeest
300
Leerlingen
12
Klassen
Vonk MBO
Veilig puberen
310
Leerlingen
13
Klassen
2
Scholen
Jan Arentsz, Dalton
Veilig puberen
828
Leerlingen
38
Klassen
4
Scholen
Huygens College, Johannes Bosco, Han Fortmann, Vonk
Castricum
Brugklasbezoeken
243
Leerlingen
15
Klassen
1
School
Vonk