Hoofdstuk 2

PROGRAMMA EDUCATIE

Hoewel alle activiteiten van de bibliotheek als het ware synoniem zijn aan leren en dus educatie, draait het Programma Educatie vooral om ‘formeel leren’. Dat wil zeggen het leren binnen instellingen, zoals bijvoorbeeld scholen. Binnen deze instellingen bieden wij als bibliotheek deskundige ondersteuning. Dit in de vorm van activiteiten die de taalontwikkeling en de 21e- eeuwse vaardigheden stimuleren, en niet te vergeten, het leesplezier!

We maken activiteiten mogelijk en organiseren ze ook zelf. Zowel voor partners van de bibliotheek als voor individuele bezoekers. Het doel is om samen te leren, te creëren en elkaars expertise te vergroten. Ook in 2020 ontplooiden we weer bijzondere en noemenswaardige activiteiten binnen dit programma.

BoekStart in de Kinderopvang

Ook in 2020 kwamen er weer nieuwe kinderopvanglocaties bij binnen het werkgebied van Bibliotheek Kennemerwaard. We hebben nu met 43 locaties een samenwerkingsovereenkomst en er zijn inmiddels zeven BoekStartconsulenten namens de bibliotheek actief op en voor de kinderopvanglocaties. Bij nieuwe locaties gebruiken we de eerste twee jaar om een basis te leggen. Dat betekent onder meer het creëren van een goede leesomgeving en het saneren en zo nodig aanvullen van de (boeken)collectie. Verder leiden we op iedere locatie een Voorleesconsulent op en volgen alle pedagogisch medewerkers die er werkzaam zijn de training interactief voorlezen. Ook wordt een voorleesplan geschreven, inclusief jaarlijkse werkplannen. Vervolgens krijgen alle kinderen van de betreffende locatie een gratis abonnement bij de bibliotheek, worden ouders actief betrokken bij het belang van voorlezen en wordt jaarlijks de landelijke BoekStartmonitor afgenomen. Tijdens het leggen van deze basis besteden de BoekStartconsulenten die wekelijks de locaties bezoeken, veel aandacht aan het tonen van voorbeeldgedrag. Geleidelijk aan wordt dan het voorlezen overgenomen door de pedagogisch medewerkers van de locatie zelf, waardoor bij de consulenten ruimte ontstaat voor verdieping en verbreding.

Instructiefilms Begin 2020 heeft de landelijke Stichting Lezen voor de opleiding van BoekStartconsulenten nieuwe instructiefilms gemaakt. Dit gebeurde op een locatie van kinderopvang Babbels in Heerhugowaard. Consulenten van onze bibliotheek en een aantal pedagogisch medewerkers werden gefilmd tijdens hun voorleesmomenten met baby's, dreumesen en peuters. Online contact Helaas konden de normale fysieke bijeenkomsten vanwege corona geen doorgang vinden, dit jaar. Trainingen, ouderbijeenkomsten en netwerkbijeenkomsten waren daardoor vrijwel niet mogelijk. Wel zijn verschillende trainingen omgebouwd tot online-training of webinar of aangeboden in een padlet. Zoals bijvoorbeeld de training ‘Praten en voorlezen met baby's ‘. Tussen de lockdowns door zijn nog enkele aantal organisatie brede teambijeenkomsten georganiseerd rond spraak- en taalontwikkeling. Via de bibliotheekwebsite, ouderportals en online media zijn veel tips gedeeld met ouders over voorlezen, vertellen en de interactie met je kind. Voor de nieuwe locaties hebben onze BoekStartconsulenten tasjes met informatie gemaakt en uitgedeeld. De feestelijke openingen werden nog even uitgesteld. Door het jaar heen hadden de consulenten regelmatig online contact met de locaties. Verder brachten ze themacollecties rond en schaften ze waar nodig en mogelijk nieuwe materialen aan.

In vogelvlucht

De highlights uit het Programma Educatie in de Kinderopvang (BoekStart) in 2020

Kijken, Luisteren, Spelen, Doen

In het kader van de Nationale voorleesdagen ontwikkelde Mediasmarties een online werksessie voor frontoffice- en educatiemedewerkers van Bibliotheek Kennemerwaard. Dit gebeurde o.a. in samenwerking met Cubiss WegWijzers en Denise Bontje (van D maakt het bont). De sessie zat vol media voor peuters (en kleuters) om voor te lezen, te kijken, luisteren, spelen en doen, zowel met als zonder scherm. En een (online) werksessie over mediaopvoeding en het bewust inzetten van diverse media en de wegwijzers. Tijdens deze interactieve presentatie lieten we met concrete voorbeelden zien hoe je kinderen kunt voorlezen en laten kijken, luisteren, spelen en doen rondom een thema. Zo worden (digitale) media niet een op zichzelf staand iets, maar wordt het geïntegreerd binnen het natuurlijke spel van kinderen.

Inspiratieavond Nationale Voorleesdagen

De Nationale Voorleesdagen startten, net als ieder jaar, met Het Nationale Voorleesontbijt. Dat was op woensdag 22 januari en alle deelnemers lazen voor uit het prentenboek van het jaar, ‘Moppereend’. Tijdens deze feestelijke dagen stond alles in het teken van voorlezen en prentenboeken voor peuters en kleuters. Om een en ander goed voor te bereiden, organiseerden onze BoekStartconsulenten vooraf een inspiratieavond voor pedagogisch medewerkers en kleuterleerkrachten. De avond stond helemaal in het teken van het boek ‘Moppereend’. Met onder meer de workshops ‘Gebaren’, ‘Creativiteit’ en ‘Kinderyoga’. Gezien het grote enthousiasme, de betrokkenheid, een maximaal aantal deelnemers (68!) én de vraag om dit volgend jaar weer te organiseren, was dit deze avond zeker een succes te noemen!

Cijfers

in de kinderopvang

Gemeente Alkmaar

Totaal aantal
kinderdagverblijven

53

Kinderdagverblijven met BoekStart

9

Aantal kinderen die met BoekStart bereikt zijn

694

Aantal stichtingen die deelnemen aan BoekStart

Rollebol kindercentra in Alkmaar en Forte kinderopvang in de Rijp

2

Gemeente Bergen

Totaal aantal
kinderdagverblijven

10

Kinderdagverblijven met BoekStart

6

Aantal kinderen die met BoekStart bereikt zijn

263

Plus 60 in peuterbibliotheek de Branding

Aantal stichtingen die deelnemen aan BoekStart

Forte kinderopvang en Blosse

2

Gemeente Castricum

Totaal aantal
kinderdagverblijven

17

Kinderdagverblijven met BoekStart

4

Aantal kinderen die met BoekStart bereikt zijn

385

Aantal stichtingen die deelnemen aan BoekStart

Forte kinderopvang en Blosse

2

Gemeente Heerhugowaard

Totaal aantal
kinderdagverblijven

27

Kinderdagverblijven met BoekStart

24

Aantal kinderen die met BoekStart bereikt zijn

2334

Aantal stichtingen die deelnemen aan BoekStart

Forte kinderopvang, Blosse, Kinderopvang Babbels en Villa Kakelbont, ’t Schelpje, Pinkeltje

6

Stichtingen die deelnemen aan BoekStart Blosse, Forte kinderopvang, Kinderopvang Babbels, Rollebol kindercentra, Villa Kakelbont, ‘Schelpje en Pinkeltje Bron aantal KDV's in de gemeentes: landelijk register kinderopvang.

Programma Educatie in het Primair onderwijs

Ons aanbod vanuit het Programma Educatie aan het primair onderwijs, bestaat uit drie poten. De eerste is het inmiddels beproefde concept van de Bibliotheek op School (dBos). Dit is een intensieve, meerjarige samenwerking tussen basisscholen, bibliotheken en gemeenten. Binnen dit concept wordt gewerkt aan aantoonbare verbetering van onderwijsresultaten op het gebied van lees- en taalvaardigheid en informatie- en mediavaardigheden.

Losse projecten De tweede poot voor het primair onderwijs omvat activiteiten en projecten die scholen los kunnen boeken. Dit gaat bijvoorbeeld over een kennismakingscircuit programmeren, een aanbod rond de Kinderboekenweek, deelname aan Scoor een Boek! of het inzetten van het project Level Up! over bewust gamen. Dit laatste project is een samenwerking met de e-sportafdeling van AZ, de cybercrime-unit van de politie en de Brijderstichting.

Bijscholing Als derde poot voor het primair onderwijs bieden we leerkrachten bijscholing aan, zoals bijvoorbeeld de cursus Open Boek tot Leescoördinator. Of een intensief traject op school waarbij leerkrachten in de praktijk voorbeelden krijgen van hoe je digitale media kunt inzetten binnen thema’s in de klas. Daarnaast ondersteunen we scholen bijvoorbeeld bij het updaten van de schoolbibliotheek en het beleid rondom digitale geletterdheid.

Ondanks corona hebben we de scholen goed kunnen bedienen in 2020. Het onderwijs veranderde en zo ook ons aanbod. Op afstand werden lessen gemaakt rondom lezen en media waar de docenten en ouders eenvoudig gebruik van konden maken. De consulent gaf les via Teams en er werden voorleesfilmpjes en luisterfragmenten gemaakt. Op deze manier bleef de consulent van de bibliotheek toch dichtbij de kinderen en de leerkrachten.

In 2020 is het team uitgebreid met vijf nieuwe consulenten die samen met hun collega’s werken aan hetzelfde doel: het vanaf jonge leeftijd bestrijden van laaggeletterdheid en het bijdragen aan de mediawijsheid van inwoners van ons werkgebied.

VideoLab

In maart 2020 tijdens de eerste sluiting van de scholen, ontstond het VideoLab. Doel was om vanuit de bibliotheek digitale lesideeën aan te reiken aan leerlingen, leerkrachten, collega’s, ouders en pedagogisch medewerkers. Een aantal keer in het afgelopen jaar, maakte het team Educatie creatieve en verhalende video’s rondom landelijke campagnes, zoals de Nationale Voorleesdagen, de Kinderboekenweek of Scoor een Boek! In iedere video spelen verschillende collega’s van de bibliotheek én natuurlijk boeken een rol. Op deze manier willen we onze doelgroep enthousiasmeren en inspireren. De video’s zijn thuis of in de klas te bekijken via YouTube of de website van de bibliotheek.

In vogelvlucht

De highlights uit het programma Educatie voor primair onderwijs in 2020

Kinderboekenweek En toen?

Van 30 september tot en met 11 oktober was het de Kinderboekenweek. In het kader van het thema ‘En toen?’ ofwel ‘geschiedenis’, ging Bibliotheek Kennemerwaard terug in de tijd met een tijdreis langs werelden uit het verleden in het VideoLab. Van de watersnoodramp in 1953 tot de tijd van de eerste mensen in de prehistorie. De video is ruim 1.400 keer bekeken door honderden kinderen op tientallen basisscholen. Het team Educatie ontwikkelde aanvullend lesmateriaal voor de onder-, midden- en bovenbouw. De lessen zijn verzorgd door consulenten en gedeeld met leerkrachten op de dBos-scholen.

Inspiratiebijeenkomst Kinderboekenweek

Op 15 september was er een unieke bijeenkomst ter inspiratie voor de Kinderboekenweek. Georganiseerd door Clavis Uitgeverij, Willewete Educatief Centrum, Artiance Centrum voor de Kunsten, Bureau Cultuur Primair en Bibliotheek Kennemerwaard. Bij Clavis Uitgeverij konden deelnemers kennismaken met de schrijver Mack. En in de bibliotheek werden twee workshops aangeboden waarbij twee kerntitels voor de onderbouw centraal stonden. Consulenten van de bibliotheek kwamen met lesideeën en Cultuur Primair reikte inspiratie aan voor dramalessen bij de twee titels.

“Heel inspirerend!”

• “Fijne informatieve avond.”

• “Super leuke nieuwe ideeën!!”

• “Inspirerende bijeenkomst.”

• “Super leuk. Heel praktisch. Dit zou vaker mogen. 😊”

Nascholingsbijeenkomst De kracht van lezen en tekenen

In september was er een nascholingsbijeenkomst voor leerkrachten en andere leesbevorderaars in het primair onderwijs. De bijeenkomst stond in het teken van lezen en tekenen. Hierbij namen Bernou Karten en Pieter Klomp de deelnemers mee in het belang van beeld en creativiteit en het effect hiervan op het leren bij kinderen.

“Leuk, het gebruik van de verschillende technieken.”

• “Heel leuk om te doen. Veel ideeën voor in de klas.”

• “Goede voorbereiding en tips! Liet de creativiteit bij de deelnemers lekker gaan.”

• “Aansprekende voorbeelden. Goed te gebruiken technieken.”

• “Er is goed rekening gehouden met coronaregels. Duidelijke uitleg.”

Scoor een Boek!

Goed leren lezen is voor opgroeiende kinderen van groot belang. Maar hoe maak je kinderen enthousiast om (veel) te lezen? Daar draait het om in het leesproject Scoor een Boek!, een gouden combinatie van lezen en voetbal.

Er is een Scoor een Boek! schooleditie en een thuiseditie. Gezinnen konden zich aanmelden via www.scoorthuis.nl en kregen verschillende opdrachten die zij thuis konden uitvoeren om het lezen te stimuleren.

Verschillende basisscholen in het werkgebied van Bibliotheek Kennemerwaard deden mee met de schooleditie. Doel is zo veel mogelijk boeken te lezen in de klas. De leerlingen werden via videoboodschappen aangemoedigd door Peer Koopmeiners en Thijs Oosting van Jong AZ. Het lezen van de boeken is geen wedstrijd, want leesplezier staat voorop! Na het eerste filmpje (De Aftrap) hangt er in de klas een grote poster. Daarop plakken de leerlingen een sticker voor elk gelezen boek. Door de coronacrisis hebben helaas minder groepen dan verwacht mee kunnen doen met de schooleditie.

Level Up!

Na het succes van vorig jaar, kreeg het maatschappelijke project Level Up! dit jaar een vervolg. Net als Scoor een Boek! is ook dit een samenwerking met AZ. Doel is in dit geval kinderen, ouders en leerkrachten op een speelse manier inzicht te geven in het bewust omgaan met gamen.

in 2020 zijn met dit project ruim 450 kinderen bereikt op negen verschillende scholen in Heerhugowaard. De kick-off was in januari in de vestiging Heerhugowaard Centrum. Leerkrachten en ouders van de leerlingen gingen in gesprek over gamen binnen het gezin en de effecten van gamen op het kind. Ook e-sporter Aristote Ndunu van AZ nam de aanwezigen mee in de virtuele wereld. In november 2020 is de kick-off gehouden in de vorm van een webinar.

Ook het bezoekje van de e-sporter van AZ (deze keer Dani Visser) gebeurde digitaal. De kinderen, die het erg spannend vonden, zo’n YouTuber in de klas, mochten vragen stellen voor de camera. De kinderen geven Level Up! gemiddeld een 9 en ook de leerkrachten zijn enthousiast. Iets waar we als Bibliotheek Kennemerwaard en AZ trots op mogen zijn.

Na het succes van 2020 gaan Bibliotheek Kennemerwaard en AZ voor dit project een samenwerking aan met de Politie en de Brijder. De expertise van beide partijen zal terugkomen in verschillende levels en nieuwe video's.

9 scholen 450 leerlingen

bereikt waardering van een 9 als gemiddeld cijfer

“Middels deze mail wil ik jou namens alle collega's hartelijk bedanken voor je betrokken lessen. Zij waren allemaal erg enthousiast en onder de indruk. Zeker voor herhaling vatbaar.”

- Leerkracht De Pater Jansmitschool

“Ik wil jou (consulent red.) wel nog even ontzettend bedanken voor het verzorgen van dit te gekke project! Als het volgend jaar weer komt, houd ik me zeker aanbevolen! Het was echt super leuk en het is zo tof om te merken dat de kinderen er nu nog steeds mee bezig zijn!”

- leerkracht De Hasselbraam

“Ik keek nooit naar de leeftijd op een game, en nu wel.”

- leerling De Vaart over het PEGI-systeem bij games.

“Omdat ik daar goed over na moest denken en ik ontdekte dat ik veel kan leren van games.”

- leerling De Vaart over de opdracht waarbij ze de positieve kanten van gamen moesten onderzoeken

“Omdat papa nog nooit met mij had gegamed en het was gezellig bij het bordspel.”

- leerling De vaart over het samen gamen.

“Mijn vader en moeder eindelijk begrijpen hoe leuk gamen is.”

- leerling De Vlindertuin

Circustasjes voor basisschool de Fontein

Voor de meivakantie kregen de leerlingen van groep 5,6,7 en 8 van basisschool de Fontein in Alkmaar een speciale circustas. Een tas vanuit de bibliotheek met allerlei dingen die te maken hebben met het circus. Een boek, een speelopdracht, jongleerballen, enzovoort. Deze vakantietas was een initiatief vanuit het Taalhuis. Doel was het lezen, leren en spelen voor de leerlingen te stimuleren, samen met hun ouders. Een idee dat zowel de gezinnen als de school met veel enthousiasme ontvingen. De leerlingen mochten zelf (met of zonder ouder) naar school komen om de tas te halen en dat was op zich al een feest. In de zomer hebben we een soortgelijk project aangeboden om ook het lezen in de zomervakantie te stimuleren. Dit project was speciaal voor de leerlingen van de onderbouw en net als de eerste keer speciaal bedoeld voor kinderen met een leesachterstand of een risico daarop. Er deden deze keer meer scholen mee dan de eerste keer.

dBos Online

dBos Online (waarbij dBos staat voor de Bibliotheek op School) bestond in 2020 precies een jaar. Deze digitale verzamelplaats voor educatieve lessen en tips voor het onderwijs was zeker in dit coronajaar erg praktisch. Toen de consulenten Lezen en Digitale geletterdheid vanwege corona vanaf maart tijdelijk geen fysieke lessen meer konden geven op de locaties, is dit meteen via dBos Online gegaan. De eerste les #Letters schrijven met Bob Popcorn werd meteen een groot succes en is vele malen bekeken. In 2020 zijn er in totaal rond de zeventig items geplaatst.

De inhoud is zeer divers. Van raadsels tot toneellezen en van tekenopdrachten tot programmeren. Zeer populair zijn de lessen die aansluiten bij de landelijke thema's. Zo is de les #De Watersnoodramp favoriet bij leerkrachten en wordt #Elke dag een raadsel nog steeds dagelijks bezocht door kinderen, ouders en verzorgers. Een uitstapje was de driedelige schrijfwedstrijd. Daar zijn prachtige verhalen voor ingezonden en de winnares kreeg een mooie prijs.

dBos Online is te raadplegen op de website van Bibliotheek Kennemerwaard en de Facebookpagina van Kennemerwaard Educatie. Het afgelopen jaar brachten al ruim 2000 mensen een bezoek aan dBos Online, met als hoogtepunt 150 bezoekers op één dag. Die komen via Google en Twitter, maar via de nieuwsbrief en educatieve apps zoals Social Schools. Deze laatste app gebruikten de leerkrachten veel om de lessen te delen met ouders tijdens de lockdown.

2000 bezoekers

dBos Online

Vernieuwde schoolbibliotheek De Boomladder

De schoolbibliotheek van basisschool De Boomladder in Heerhugowaard is het afgelopen jaar volledig vernieuwd. Dit dankzij de inzet van twee consulenten, onder wie de nieuwe leesconsulent van de Boomladder, en in nauw overleg met het team van de school. Eerst is de collectie gesaneerd en vervolgens is een mooie en uitdagende nieuwe leesomgeving gecreëerd met onder meer nieuwe boekenkasten. Het resultaat is een echte eyecatcher in de sfeer van de school en de bibliotheek! De vernieuwde schoolbibliotheek werd tijdens de Kinderboekenweek officieel geopend door de leerlingen. Zij vinden het een prachtige plek en ook de leerkrachten zijn er onderzettend blij mee. Het leesplezier is merkbaar omhoog geschoten en datzelfde gold voor de leesbevorderingsactiviteiten

Biebteam De Zevensprong

Sinds de zomervakantie heeft ook basisschool De Zevensprong in Heerhugowaard een eigen leesconsulente van de bibliotheek. Samen met een collega consulent en de beide leescoördinatoren van de school maakte zij een opzet voor het starten van een Biebteam. Dat is een groepje leerlingen dat helpt de schoolbibliotheek netjes te houden. Ook denkt het Biebteam mee over hoe het lezen op school nog leuker gemaakt kan worden. Leerlingen uit groep 6 en 7 mochten solliciteren en vertellen over hun ideeën over leesplezier op school. Naast een 'chillhoek' in de hal en meer boeken met meiden in de hoofdrol, werden ook motivatiekaartjes genoemd. Dit laatste door een teamlid met dyslexie. De leden van het nieuwe Biebteam schreven motiverende teksten zoals ‘lekker bezig!’ en ‘lees nog een hoofdstuk!’ en stopten dat in de boeken als verrassing voor de lezer. Verder maakten zij een plek in de schoolbibliotheek waar leden hun favoriete boek kunnen etaleren. Het Biebteam was al snel een groot succes. Net als op andere dBos scholen van Bibliotheek Kennemerwaard.

Wouter Koolmees leest voor

De leerlingen van basisschool De Kleine en Grote Beer in Heerhugowaard kregen hoog bezoek bij de aftrap van de Nationale Voorleesdagen op 22 januari. Minister Wouter Koolmees, van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, kwam voorlezen aan peuters en kleuters in Heerhugowaard. Tijdens deze dagen staat alles in het teken van voorlezen en prentenboeken voor peuters en kleuters.

Vakantielezen

Kinderen uit de groepen 3 en 4 van de basisschool konden in de zomervakantie meedoen aan het landelijke leesprogramma Vakantielezen via vakantielezen.nl. Vanuit huis ontdekten de kinderen, samen met andere gezinsleden, allerlei landen en maakten ze de bijbehorende opdrachten. De consulenten van de bieb deelden de benodigde materialen, zoals landkaarten, uit op de scholen. Kinderen konden ook een landkaart ophalen in één van de vestigingen. Per land kon je een sticker verdienen en ook die was af te halen in één van de vestigingen. Met een volle landkaart verdiende je een prijsje.

"Gisteren zijn we de geschiedenis in gedoken, passend bij ons nieuwe thema, over de manier van communiceren. We hebben het gehad over de morse code, elkaar berichten geklapt in morse code en gehoord hoe een echt bericht klinkt. Daarna zijn wij met de binaire code aan de gang gegaan. We hebben hiermee gerekend, woorden gemaakt en onze eigen naam omgezet in een binaire armband."

Project Tycho Brahe

Leerlingen van basischool De Fontein maakten dit jaar kennis met de zestiende-eeuwse wetenschapper Tycho Brahe, leerling van Willem Blaeu, met zijn ontdekkingen over astronomie en zijn betekenis voor de wetenschap van de toekomst. Het project Tycho Brahe draait om het boek ‘En Garde!’ waarin deze astronoom en alchemist een hoofdrol speelt. In de bibliotheek maakten de leerlingen vervolgens hun eigen stopmotion. In rap tempo kozen ze kleding uit en werd er een scene uit het boek nagespeeld. Zo ervaarden ze het plezier van digitaal ontwerpen en werd weer eens duidelijk dat media en leesplezier hand in hand gaan en elkaar versterken. Het project is een samenwerking van Stichting Ronduit, Clavis Uitgeverij, Artiance, Hogeschool InHolland en Bibliotheek Kennemerwaard.

Nieuwe media en techniek op Vroonermeerschool

Het team van de Vroonermeerschool in Alkmaar wilde graag dat de leerlingen meer mogelijkheden kregen om met nieuwe media en techniek in aanraking te komen. Die vraag werd neergelegd bij de bibliotheek die met plezier aan deze wens tegemoet kwam. Zo kreeg de school het afgelopen jaar dertig bezoekjes van een mediaconsulent die onder meer liet zien hoe je het medium video maar ook bijvoorbeeld robotjes kunt inzetten binnen de schoolthema’s. Daarbij nam ze zowel de leerkrachten als de leerlingen mee in de mogelijkheden van digitale media in de klas. Dit maakte de leerkrachten nieuwsgierig en enthousiast om vaker digitale materialen in te zetten. Tegelijkertijd werden de leerlingen geprikkeld om af en toe ook eens op een heel andere manier te denken.

De Bibliotheek op School cijfers

Gemeente Alkmaar

Totaal aantal
basisscholen

42

Waarvan met de Bibliotheek op School

20

Bereik aantal leerlingen

3136

Gemeente Bergen

Totaal aantal
basisscholen

12

Waarvan met de Bibliotheek op School

5

Bereik aantal leerlingen

827

Gemeente Castricum

Totaal aantal
basisscholen

12

Waarvan met de Bibliotheek op School

3

Bereik aantal leerlingen

971

Gemeente Heerhugowaard

Totaal aantal
basisscholen

20

Waarvan met de Bibliotheek op School

12

Bereik aantal leerlingen

3757

2634

Totaal aantal uitleningen Bibliotheek op School

In totaal bereikte Bibliotheek Kennemerwaard 8.691 kinderen direct via de bibliotheek op school. in Bergen 827 , in Alkmaar 3.136, in Castricum 971 en in Heerhugowaard 3.757 kinderen.

Het aantal gebruikers en uitleningen van ‘de Bibliotheek op School’ wordt meegeteld in de tellingen vanuit het geautomatiseerde uitleensysteem BICAT-WISE dat in de vestigingen wordt gebruikt. Het aantal uitleningen ten behoeve van het thuislezen was 2.634.

Programma Educatie in het voortgezet onderwijs

Binnen het programma Educatie hebben we een speciaal team met consulenten voor 12-plussers, het zogenoemde Team 12+. Deze consulenten werken voor het Voortgezet Onderwijs (VO), het Middelbaar Beroepsonderwijs (MBO) en de IPABO.

Voor het VO richten we ons op Lezen en op Digitale geletterdheid. Klassen komen naar de vestiging van de bibliotheek voor een introductiebezoek of de medewerker van de bibliotheek gaat naar de school om les te geven in de groepen. Die lessen gaan bijvoorbeeld over social media en de vraag hoe je je online gedraagt maar ook over het maken van profielwerkstukken voor de bovenbouw.

Op het MBO werken we met name aan het leesplezier van de leerlingen. Onze consulent wordt ingezet om met de leerlingen te ontdekken hoe leuk lezen kan zijn. Natuurlijk speelt de collectie en het juiste boek daarbij een grote rol.

De samenwerking met de iPabo heeft als doel om de toekomstige leerkrachten te laten zien hoe je op een leuke manier met kinderen aan de slag kunt gaan met lezen. Deze studenten gaan immers een belangrijke rol spelen bij het bestrijden van de laaggeletterdheid van kinderen. En ook in dit onderdeel van het programma Educatie speelde corona het afgelopen jaar een rol. Gelukkig konden we nog wel een groot deel van de groepen ontvangen. En door daarnaast naar de scholen te gaan, hebben we toch nog veel leerlingen weten te bereiken.

In vogelvlucht

De highlights uit het programma Educatie voor voortgezet onderwijs en MBO in 2020

de Bibliotheek op school MBO

In 2020 is Bibliotheek Kennemerwaard gestart met de samenwerking met het Clusius MBO in Alkmaar. Dit gebeurt volgens de aanpak van De Bibliotheek op School MBO met als belangrijke bouwstenen Netwerk & Beleid, Expertise, Collectie en Monitor. Met ondersteuning van onze leesconsulent is gestart met het verbeteren van de leesomgeving om een leescultuur op school te creëren. Daarnaast worden enthousiasmerende bijeenkomsten georganiseerd om de kennis bij de docenten te vergroten op het gebied van lezen, leesbevordering, leesmotivatie en het effect daarvan op de taalvaardigheid van de studenten. Inmiddels is de intentie uitgesproken om deze succesvolle start om te zetten in een meerjarige, duurzame samenwerking.

Medialessen VO

Ondanks corona kon in 2020 toch een flink aantal fysieke medialessen gegeven worden op scholen in het voortgezet onderwijs. De bibliotheekconsulenten hebben steeds goede afspraken met de scholen gemaakt, waardoor lessen veilig gegeven konden worden. Nog voor de lockdown gaven we medialessen op de Berger Scholengemeenschap en het Dalton College in Alkmaar. De leerlingen hebben inzicht gekregen in hun gedrag en dat van anderen op social media, kunnen beter hun online privacy bewaken en hebben geleerd op een respectvolle manier met elkaar in gesprek te gaan. Op het Johannes Bosco College in Heerhugowaard gaven we lessen in het kader van Veilig Puberen. In deze lessen hebben we het naast privacy ook gehad over smartphonegebruik terwijl je deelneemt aan het verkeer, en over geconcentreerd huiswerk maken (multitasken).

Veilig Puberen

Veel scholen in het werkgebied maakten het afgelopen jaar weer gebruik van de lessen Veilig Puberen voor leerlingen en/of de bijbehorende ouderavond. Tijdens de lockdowns konden ouderavonden online plaatsvinden terwijl de lessen voor de leerlingen op school door konden gaan. Dit gold voor een aantal scholen in Heerhugowaard en in de gemeente Bergen. Onderwerp van gesprek was onder andere hoe het is om online les te geven en te krijgen. Op het Dalton College in Alkmaar verzorgden we een succesvolle ouderavond waarop we in gesprek gingen met zestig betrokken ouders. Op het Clusius, Focus en de Spinaker spraken we met de leerlingen over online gedrag maar ook over bijvoorbeeld corona nieuws. Hoe weet je nu wat wel en niet waar is? Ook is gesproken over wat er nog meer speelt bij de leerlingen en is gekeken naar de eventuele ondersteuning die leerlingen en docenten kunnen gebruiken. Het is fijn dat we juist ook in deze coronatijd toch een bijdrage hebben kunnen leveren. De online wereld van de kinderen wordt immers steeds groter en is steeds dominanter aanwezig in hun leven.

Profielwerkstukles

Negen 4-VMBO-leerlingen van het Clusius College in Heerhugowaard kregen vanuit de bibliotheek ondersteuning bij het maken van hun profielwerkstuk. We hebben het gehad over het kiezen van een onderwerp, welke bronnen er zijn en hoe je weet of een bron betrouwbaar is. Zo konden de leerlingen met meer kennis aan hun profielwerkstuk beginnen. Het was een geslaagde pilot met als resultaat dat de profielwerkstukles een vaste plek krijgt in het lesprogramma.

Introductiebezoeken brugklassen

In 2020 kwamen brugklasleerlingen van het Jan Arentsz in Alkmaar op bezoek in de vestiging in Alkmaar De Mare. De vestiging in Heerhugowaard kreeg de tweedeklassers van Focus op bezoek. Zij deden in groepjes opdrachten die te maken hebben met de bibliotheek, burgerschap en internet.

Rondje Cultuur

Het Rondje Cultuur in Heerhugowaard is een jaarlijks terugkerende reeks van workshops voor de tweede klassen van het VO. Het team VO van de bibliotheek heeft het afgelopen jaar de workshop ‘Kijken en Zien’ gegeven. In deze workshop lieten we leerlingen zien hoe beeld gemanipuleerd kan worden. In de praktische opdracht konden leerlingen dit via een beeldbewerkingstool zelf ervaren. Zo leerden ze hoe gemakkelijk je door beeld beïnvloed kunt worden. Deze kennis zal de leerlingen helpen om nepnieuws eerder te herkennen.

Gemeente Bergen

Gemeente Alkmaar

Gemeente Heerhugowaard

Medialessen Berger Scholengemeenschap

6

klassen

4

lessen per klas

150

leerlingen

Medialessen Dalton College

11

klassen

2

lessen per klas

210

leerlingen

Ouderavond Dalton College

60

ouders

Introductiebezoeken Jan Arentsz

5

klassen

135

leerlingen

Rondje Cultuur

6

workshops

93

leerlingen

Introductiebezoeken Focus Praktijkschool

3

klassen

45

leerlingen

Les Profielwerkstuk Huygens College

1

klassen

1

les

9

leerlingen

Medialessen Trinitas College Johannes Bosco

9

klassen

2

lessen per klas

218

leerlingen