Hoofdstuk 2
PROGRAMMA ONTWIKKELING & ONTPLOOIING
Er zijn steeds meer zelfredzame volwassenen en jongeren die zich graag verder willen ontwikkelen op eigen kracht. Liefst op een informele manier en niet gebonden aan een instelling. Voor die inwoners hebben wij het programma Ontwikkeling & Ontplooiing. Wij stimuleren dit informele leren onder meer door een omgeving te creëren die mensen hiertoe uitnodigt. Toen vanwege de landelijke coronamaatregelen alle vestigingen per 23 maart moesten sluiten, hebben we vanuit het programma Ontwikkeling & Ontplooiing alternatieve manieren van dienstverlening bedacht. Zo ging het voorlezen online, konden mensen bellen met de poëzielijn en hebben we telefonisch contact gezocht met oudere bibliotheekleden. Ook zijn in deze periode de Kunst en Cultuur Cirkels gestart. Lees hieronder, deze en enkele andere hoogtepunten uit het programma Ontwikkeling & Ontplooiing in 2020.
Kunst & Cultuur Cirkel
De ingrijpende coronamaatregelen legden een groot deel van ons sociale leven aan banden. Vanuit de bibliotheek wilden wij iets bieden waarbij we mensen toch op een veilige en laagdrempelige manier konden inspireren, prikkelen en verbinden. Dit werd het project Kunst & Cultuur Cirkel.
We gingen van start met een enkeling maar de cirkel groeide uit tot een groep van rond de twaalf deelnemers die elkaar om de week belden. Samen spraken ze dan over een kunstwerk, een gedicht, schilderij, beeld of video.
Hiervoor ontvingen ze vanuit de bibliotheek begeleidende vragen die de deelnemers op een andere manier lieten nadenken over het kunstwerk. Ook kregen de deelnemers achtergrondinformatie over het kunstwerk met bronnen en tips waar ze meer informatie konden vinden.
Vriendschappen Uit deze nieuwe activiteit zijn mooie nieuwe vriendschappen ontstaan. Kunst hangt uiteraard nauw samen met alle aspecten van het leven zelf, van eenzaamheid tot vakantie tot verdriet tot geluk. Eén van de deelnemers maakte na een gesprek een tekening voor de ander, gebaseerd op het onderwerp waar ze over hadden gepraat. Een andere deelnemer stuurde een troostend kaartje, omdat het leven niet enkel bestaat uit leven, maar soms ook uit dood. Zo zijn nieuwe connecties ontstaan die dieper gaan dan wanneer je elkaar kort tegenkomt tijdens een fysieke activiteit. Gaandeweg ontstond trouwens wel de behoefte om elkaar te ontmoeten. En die ontmoetingen zijn ook (coronaproof) georganiseerd. Iemand uit de groep bereidde een onderwerp voor, een kunstwerk, waar hij of zij affiniteit mee had en dat vervolgens ter plekke werd besproken. De fysieke ontmoetingen leidden tot gedeelde vreugde en enthousiasme over de Kunst & Cultuur Cirkel. Inmiddels is er afgesproken dat we dit soort ontmoetingen elk kwartaal houden. Een mooie, geslaagde activiteit dus, die ook na corona zal voortbestaan. Hiermee hebben we, zij het op kleine schaal, een verschil kunnen maken in de levens van de deelnemers.
AfhaalBieb schot in de roos
Tijdens de lockdowns bleek er extra veel behoefte te zijn aan het lenen en lezen van boeken, zowel bij jeugd als bij volwassenen. Bibliotheekleden konden weliswaar gebruikmaken van E-books via de Online Bibliotheek, maar er was ook veel behoefte aan papieren boeken.
Vandaar dat we zijn gestart met de AfhaalBieb, in eerste instantie voor jeugdleden van 0 tot en met 14 jaar. Juist voor deze groep is het lezen, maar ook het blijven lezen belangrijk. Dit om de taalvaardigheid en de leesontwikkeling te bevorderen. Via een formulier op de website kon je op eenvoudige wijze leesniveau en genrevoorkeur aangeven. Het gewenste materiaal werd bij elkaar gezocht door een bibliotheekmedewerker en vervolgens werd een afspraak gemaakt om de boeken op te halen.
"Top wat een service! Komt goed uit want ik heb leeshonger!"
Ook volwassenen Al gauw bleek echter dat ook volwassenen veel behoefte hadden aan leesmateriaal, dvd’s en cd’s. En zo werd deze dienstverlening uitgebreid, zodat ook deze groep gebruik kon maken van de AfhaalBieb.
Voor kwetsbare en oudere mensen bestond de mogelijkheid om boeken thuis te laten bezorgen. Mensen die moeilijk vonden om aan te geven wat ze wilden lezen, konden gebruikmaken van de diensten van het bovenlokale klantenserviceteam. De AfhaalBieb bleek een schot in de roos. Veel bezoekers gaven aan hoe belangrijk het kunnen lenen van een boek of dvd voor ze was, juist in deze tijd. En datzelfde gold voor het korte bezoek aan de bibliotheek om de materialen op te halen: even een contactmoment, een gevoel van minder eenzaamheid.
Op deze manier hebben we in de periode tot 11 mei 648 tasjes uitgereikt voor de jeugd en 666 tasjes voor volwassenen.
Toen de vestigingen tijdens de tweede lockdown in november weer moesten sluiten, is de AfhaalBieb direct weer opgestart. Deze keer op basis van gemaakte reserveringen. Nu werd het effect pas later zichtbaar. Deze lockdown was immers vooraf aangekondigd, waardoor leden de gelegenheid hadden om van tevoren flink te hamsteren. Maar ook de AfhaalBieb op basis van reservering blijkt aan te slaan. Het aantal reserveringen is gemiddeld 40 procent hoger dan normaal. Leden die niet zo thuis zijn in het online reserveren, kregen ondersteuning van de Bovenlokale Klantenservice, zodat ook deze groep kon blijven lezen.
648
jeugdtasjes
tot 11 mei
666
tasjes voor volwassenen
tot 11 mei
In vogelvlucht
De highlights uit het programma Ontwikkeling & Ontplooiing in 2020
Bellen naar senioren
Tijdens de sluitingsperiode van de bibliotheek in het voorjaar was er een succesvolle belactie voor senioren. Die werd herhaald tijdens de tweede lockdown in november. Medewerkers zochten telefonisch contact met leden van 80 jaar en ouder en hielpen ze desgewenst op weg met het gebruik van e-books.
Het gesprek begon altijd met de vraag hoe het ging met de persoon aan de andere kant van de lijn en dat werd erg op prijs gesteld. Duidelijk was dat senioren soms zeker eenzaam zijn en de situatie waar we met zijn allen in zitten als moeilijk ervaren. Maar omdat vervolgens ook over boeken wordt gepraat, eindigt zo’n gesprek bijna altijd positief. Tijdens de gesprekken adviseerden de medewerkers over titels die aansluiten bij iemands interesse. En voor wie dat prettig vond, werd meteen een reservering geplaatst. Als mensen zelf niet naar de bibliotheek konden of wilden komen om de gereserveerde materialen op te halen, werd bezorging geregeld via de Boekendienst aan Huis. Het bellen met senioren is in deze tijd onmisbaar gebleken. Niet alleen om het contact met onze leden te houden. Want door de persoonlijke aandacht die we zo aan elke lener konden besteden, werd dit contact zelfs verbeterd.
Onze medewerkers hebben op deze manier contact gehad met bijna 700 senioren.
‘Mooie en goede initiatieven! Onze ouderen worden snel weerbaarder op het internet denk ik.’
BiebStart
Tijdens de BiebStart-ochtenden in de vestigingen Heerhugowaard Centrum, Alkmaar Centrum, Castricum en Alkmaar De Mare werd ook in 2020 weer voorgelezen aan kinderen van 0 tot 4 jaar. Het belang van voorlezen is groot, juist voor hele jonge kinderen. Het bevordert taal- en spraakontwikkeling. Soms behandelen we een thema en soms komt er een gastspreker. Jonge ouders leren tijdens deze ochtenden hoe ze kunnen voorlezen en welke boeken daar geschikt voor zijn. Daarnaast is er volop gelegenheid om met elkaar in gesprek te gaan en elkaar tips te geven. De samenwerking met de consultatiebureaus is volop in ontwikkeling. Steeds vaker krijgen ouders vanuit de consultatiebureaus het advies om de BiebStart-ochtenden te bezoeken. In 2020 kwamen 1564 kinderen en 1178 ouders naar de BiebStart-ochtenden.
Online voorlezen Ook in coronatijd ging BiebStart door, maar dan online en voor kinderen van 2 tot 4 jaar. In de bibliotheek van Heerhugowaard werd een speciale studio ingericht voor het online voorlezen. Het voorlezen werd steeds afgesloten met een lied en een bewegingsspel. Aan de online BiebStart hebben 66 ouders met hun kinderen deelgenomen.
Fysieke BiebStart-ochtenden
1178
ouder / verzorgers
1564
kinderen
Online BiebStart-ochtenden
66
ouders / verzorgers en kinderen
CoderDojo Kennemerwaard
CoderDojo is een plek waar jonge mensen kunnen leren programmeren. Een activiteit die mede gerund wordt door vrijwilligers. In de eerste twee maanden van 2020 konden we nog live bij elkaar komen op de diverse locaties. Maar na de sluiting van de vestigingen in maart, konden we de dojo’s al heel snel online aanbieden onder de noemer dojo@home.
Dit mede dankzij CoderDojo Nederland en de al bestaande internationale ervaringen. En deze versie bleek niet alleen in trek bij kinderen uit de omgeving. Ook kinderen uit bijvoorbeeld Friesland, Limburg en Zuid-Holland wisten Kennemerwaard te vinden voor dojo@home!
Andersom konden kinderen uit ons werkgebied weer deelnemen aan dojo@home van bibliotheken elders in Nederland. In de maanden juli, augustus en september konden we toch nog enkele live dojo’s organiseren. Dit tot grote vreugde van de kinderen en mentoren, met inachtneming van de maatregelen, uiteraard. Maar het gaf wel een enorme boost om elkaar weer in het echt te kunnen zien. De komende tijd gaan we nog door met het aanbieden van dojo@home.
Aantal dojo's
27
Aantal deelnemers Coderdojo
214
Verzetsmuseum Junior op wielen
In de voorjaarsvakantie van 2020 kwam het Verzetsmuseum op wielen langs bij verschillende locaties van Bibliotheek Kennemerwaard. Dit rijdende onderdeel van het Verzetsmuseum in Amsterdam is ingericht in een trailer van bijna 11 meter. Het was een activiteit voor kinderen van 8 tot 12 jaar, in het kader van ’75 jaar bevrijding’. Het Verzetsmuseum op wielen was te bezoeken bij de vestigingen Alkmaar Centrum, Alkmaar De Mare en Heerhugowaard Centrum. Onder begeleiding van een vrijwilliger en een medewerker van de bibliotheek gingen de kinderen terug in de tijd naar het jaar 1940. De tijd dat Nederland bezet was door nazi-Duitsland. In vier verschillende kamers konden de kinderen met een opdrachtenboekje in de hand, op zoek naar voorwerpen, foto’s, documenten en de bijbehorende verhalen. Zo ontdekten zij de waargebeurde oorlogsverhalen over de Joodse vluchteling Eva, over het Nederlandse NSB-meisje Nelly, over Jan met ouders in het verzet en over Henk uit een alledaags gezin. In totaal zijn er in vijf dagen 280 bezoekers geweest, waarvan de meesten meer dan een uur in de trailer verbleven. Bij het ophalen van de kinderen, vertelden veel van de ouders dat het bezoekje aan de bus ze geïnspireerd had en dat ze van plan waren met de kinderen naar Amsterdam te gaan, naar het Verzetsmuseum of het Anne Frank Huis. Voor de bibliotheek was dit een mooie kans om kinderen te laten kennismaken met geschiedenisverhalen, op een andere manier dan via het lezen van een boek.